'Bekwaam laverend tussen totale techniekkritiek en ver leidelijk techniekoptimisme neemt Cees Zweistra de lezer mee op een filosofische zoektocht die hem of haar behulpzaam kan zijn bij een evenwichtige omgang met sociale media.' — HANS ACHTERHUIS
2020, een jaar waarin gesproken wordt van een eenzaamheidspandemie. In thuisisolatie roepen mensen hoe blij ze zijn dat ze in ieder geval nog online met elkaar in contact kunnen blijven. Maar volstaat een online verbinding wel tegen de eenzaamheid? Avonden alleen op de bank met de hond, eindeloos op je telefoon scrollen, thuis werken en vastgeplakt zijn aan het computerscherm. Het gemis aan mensen om ons heen blijft. Hoe komt dat en wat staat er op het spel in ons sociale verkeer? Op duidelijke en scherpzinnige wijze neemt filosoof Cees Zweistra ons in zijn boek Verkeerd verbonden. Waarom sociale media ons eenzaam maken en hoe je dit kunt voorkomen mee in de wereld van mens en techniek. Hoe we ons met digitaal contact kunnen verrijken maar ook welke risico’s er zijn en hoe we ons hier tegen kunnen wapenen.
Op deze pagina maak je op uiteenlopende manieren kennis met het boek van Cees Zweistra. Een aantal deskundige meelezers reageren vanuit hun eigen invalshoek op het boek. Peter Gorter, acquirerend redacteur, legde Cees een aantal vragen voor. Het resultaat kun je in het filmpje hieronder bekijken. En dan is er nog de podcast Op zoek naar eenzaamheid, waarin Cees met academici en (ervarings)deskundigen spreekt. Het resultaat is een intrigerende en persoonlijk zoektocht waarin verschillende kanten van het thema eenzaamheid belicht worden.
In dit alles ontdek je wat eenzaamheid is en waar het toe leidt.. Maar ook ga je zien hoe we eenzaam worden en of en welke specifieke rol corona en technologie daarin spelen. En, niet geheel onbelangrijk: wat we eraan kunnen doen.
Reacties op Verkeerd verbonden
De reactie van Ruud Welten
Filosoof, schrijver, hoogleraar Filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en universitair hoofddocent filosofie aan Tilburg University
Ik weet natuurlijk niet of het in de planning zat, maar in tijden van corona is een goede filosofische beschouwing over eenzaamheid een geschenk uit de hemel. Een zwarte hemel weliswaar, maar toch, er is weinig argumentatie nodig om duidelijk te maken dat ‘sociale media’ en ‘lockdown’ ('gedeeltelijk', 'intelligent', enzovoort) met elkaar overeenkomen dat ze de ervaring van eenzaamheid in de hand werken. Ik zeg 'ervaring', want, ondanks de trieste cijfers die we in de inleiding van Verkeerd verbonden lezen, lijkt het me dat eenzaamheid nooit een objectief feit is maar altijd al een subjectieve ervaring. Je kunt alleen zijn zonder eenzaam te zijn en je kunt met velen zijn en toch eenzaam zijn. Dat laatste is niet nieuw, wat wel nieuw is, is dat het sociale vandaag steeds meer bemiddeld wordt door techniek. Lees verder
De reactie van Jonne Hoek
Als filosoof verbonden aan de Universiteit Twente en de Radboud Universiteit Nijmegen
Achter de schermen van onze laptop en smartphone krijgt eenzaamheid een nieuw gezicht. Want ook al staan we voortdurend digitaal in verbinding met elkaar, dit betekent niet dat we ook echt contact maken. Daarover stelt Cees Zweistra in het boek Verkeerd verbonden moeilijke vragen. En hij weigert bovendien makkelijke antwoorden te geven. Want wat is eenzaamheid? Is eenzaamheid altijd slecht, of misschien soms ook nodig? Hoe kunnen we de nieuwe vormen van eenzaamheid begrijpen, hun technologische voedingsbodem analyseren, zonder evenwel die technologie gelijk tot hét probleem of dé oplossing te verklaren? Lees verder
De reactie van Nels Fahner
Redacteur en freelancejournalist. Publiceerde eerder het boek Eenzaam. Een zoektocht naar betekenis, oorzaken en oplossingen.
Eenzaamheid heeft zoveel kanten, dat weinigen er grip op krijgen. Het nieuwe boek van Cees Zweistra is dan ook zeer welkom, niet in de laatste plaats door de filosofische bagage die de auteur meebrengt. Zijn boek gaat zoals gezegd in belangrijke mate over de relatie tussen eenzaamheid en sociale technologie. Iedereen voelt wel op zijn klompen aan dat daar ergens een relatie tussen is, maar als je je afvraagt hoe dat precies zit, stuit je op een woud van paradoxen. In dit woud weet Zweistra zich als filosoof op een knappe manier een weg te banen, in zijn fris geschreven en toegankelijke boek. Lees verder
De reactie van Johan Goud
Theoloog en filosoof. Hij is emeritus hoogleraar aan de UU en emeritus remonstrants predikant.
Cees Zweistra schreef een origineel en noodzakelijk boek. Het gaat over thema’s die iedereen aangaan - in deze samenleving waarin we door een samenspel van factoren (het verval van traditionele verbanden, digitale vormen van verbondenheid) ‘alone together’ zijn geraakt, zoals de treffende titel van een door Zweistra met instemming aangehaalde studie van Sharon Turkle luidt. Op de achtergrond van zijn intelligente analyses staat Levinas’ bepaling van de menselijke identiteit als ‘het andere in het zelf’. Lees verder
De reactie van Jeannette Rijks
Zelfstandig onderzoeker en expert op het gebied van (de aanpak van) eenzaamheid, auteur bij Eenzaamheid Informatie Centrum
De flaptekst begint met de kreet: ‘we zijn eenzamer dan ooit!’. Deze uitspraak wordt niet door feiten onderbouwd. Eeuwenlang al waarschuwen mensen elkaar zodra er nieuwigheden opduiken. De trein zou de melk van koeien zuur maken, mensen zouden vreselijke dingen overhouden aan een treinrit en zo is vrijwel elke vernieuwing vergezeld
gegaan van waarschuwingen. In die traditie kun je dit boek zien: pas op mensen, die enge nieuwe sociale media maken ons eenzaam! Lees verder
‘Onze snel veranderende maatschappij snakt naar wijsheden die de tijd hebben gekregen om te rijpen. Aan filosofen (en theologen) de taak om die oude wijsheden naar het nu te vertolken. Ik ben blij dat Cees Zweistra die moed heeft getoond inzake dit prangende dossier: eenzaamheid anno Facebook.’ - ALAIN VERHEIJ
Peter Gorter in gesprek met Cees Zweistra
Podcast Op zoek naar eenzaamheid
Deze podcast werd mogelijk gemaakt door KokBoekencentrum en Stichting Centre Erasme. De podcast is geproduceerd door Allard Amelink.
